Friday, November 28, 2008

Υποθετικό Case Study στα πλαίσια του μαθήματος: Επιχειρησιακή Ηθική και Υπευθυνότητα

Υποθετικό Case Study στα πλαίσια του μαθήματος: Επιχειρησιακή Ηθική και Υπευθυνότητα του ΄Ζ εξαμήνου του τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού. Πάντειο Πανεπιστήμιο. Νοέμβριος 2008.

Συντάκτης: Τριαντάφυλλος Παπαφλωράτος, Διδακτορικός ερευνητής ΕΚΕ

Η εταιρεία


Η εταιρεία «Mainstream» με έδρα τη Θεσσαλονίκη και μονάδες παραγωγής σε Σίνδο, Φιλιππούπολη και την επαρχία Ζι-Τάο, νοτιοανατολικά του Πεκίνου, δραστηριοποιείται από το 1984 στο χώρο της παραγωγής και διάθεσης ηλεκτρονικών υπολογιστών. Την τελευταία δεκαετία κατέχει ηγετική θέση στον κλάδο διεθνώς, απασχολεί 1,900 εργαζομένους ενώ η μετοχή της διαπραγματεύεται στο δείκτη NASDAQ από το 1999. Οι μέτοχοι της εταιρείας υπολογίζονται σε 40,000 και ανάμεσα στους απλούς επενδυτές σημαντικό μερίδιο έχουν συνταξιοδοτικά ταμεία από διάφορες χώρες καθώς επίσης και επενδυτικά προγράμματα τραπεζών. Οι ιδρυτές της «Mainstream» κατέχουν πλέον ένα μικρό ποσοστό και το μάνατζμεντ της εταιρείας ανατίθεται σε επαγγελματίες από το συμβούλιο των μετόχων.

Επίσης, η εταιρεία αισθάνεται υπερήφανη για τον εκτεταμένο κώδικα δεοντολογίας που χρησιμοποιεί, ο οποίος καθορίζει με μεγάλη λεπτομέρεια τις επιθυμητές συμπεριφορές τόσο μεταξύ των υπαλλήλων όσο και τη σχέση τους με όλους τους stakeholders. Μάλιστα, η εταιρεία αισθάνεται πως ένας από τους λόγους της ανάπτυξης της ήταν ο συγκεκριμένος κώδικας δεοντολογίας που συντάχθηκε από τους ιδρυτές της από κοινού με τους πρώτους, λιγοστούς υπαλλήλους και συμπυκνώνει το όραμα και τις αξίες τους σε μια πρόταση: Μόνο αν συμπεριφέρεσαι σωστά μπορείς να πας μπροστά (κώδικάς δεοντολογίας Mainstream, σελίδα 2).

Τα πρόσωπα

Ομάδα Α.
Σημαντικό ρόλο στη μελέτη μας διαδραματίζουν τρία πρόσωπα που έχουν κοινά χαρακτηριστικά και όμοιους τρόπους συμπεριφοράς, οι οποίοι απαρτίζουν την ομάδα Α. Πρόκειται για τον πρόεδρο της εταιρείας, τον αντιπρόεδρο και το διευθύνοντα σύμβουλο. Έχουν όλοι κοινή πορεία στην εταιρεία αφού συνήθης και πετυχημένη στρατηγική της, είναι να στελεχώνει το top management με εσωτερική προαγωγή στελεχών της. Εδώ και μια δεκαετία η εταιρεία έχει γνωρίσει τεράστια ανάπτυξη γεγονός που πιστώνεται στη συγκεκριμένη ομάδα μάνατζμεντ αφού έχει αναλάβει τα ηνία της εταιρείας εδώ και δέκα χρόνια, βγάζοντας την εταιρεία από μία έντονη κρίση που απειλούσε τη βιωσιμότητα της.

Ταυτόχρονα, πρέπει να ξέρουμε ότι όλοι στην εταιρεία εκτιμούν και ακολουθούν την ομάδα Α. Δεν έχει ακουστεί ποτέ κάτι αρνητικό εις βάρος της και όλοι οι υπάλληλοι αισθάνονται πολύ ικανοποιημένοι να εργάζονται στην επιχείρηση.

Πρόσωπο Δ.

Το πρόσωπο Δ, είναι 46 χρονών και δουλεύει από τα 26 του στην εταιρεία. Έχει περάσει από διάφορες θέσεις αφήνοντας πάντα τις καλύτερες εντυπώσεις και όλοι μιλούν για εκείνο με θαυμασμό ενώ σήμερα βρίσκεται πολύ ψηλά στην ιεραρχία, μόλις κάτω από την ομάδα Α. Για την ομάδα Α, το Δ αποτελεί τον προστατευόμενο τους. Παρακολουθούν την πορεία του όλα αυτά τα χρόνια και πολλές φορές του έχουν ανοίξει τις πόρτες της προαγωγής χωρίς δεύτερη σκέψη, γιατί βλέπουν σε αυτόν τον εαυτό τους νέο. Ο Δ, έχει μια πετυχημένη πορεία στην εταιρεία χωρίς να έχει έρθει ποτέ η συμπεριφορά του σε αντίφαση με τον κώδικα δεοντολογίας γιατί πολύ απλά ο κώδικάς εκφράζει απόλυτα τις προσωπικές του αξίες και επομένως συμπεριφέρεται χωρίς να προσποιείται. Είναι παντρεμένος με 2 παιδιά στην ηλικία της εφηβείας και πρόσφατα πήρε στεγαστικό δάνειο για να κατασκευάσει το δικό του σπίτι. Με την ομάδα Α έχει άριστες σχέσεις που ξεφεύγουν από τα στενά όρια της δουλειάς αφού συναντιούνται συχνά τα Σαββατοκύριακα με τις οικογένειες τους. Για τον Δ, η ομάδα Α αποτελεί πρότυπο και πηγή έμπνευσης και δε χάνει ευκαιρία να τους συμβουλευτεί.

Πρόσωπο Ε

Το πρόσωπο Ε, έχει κοινή πορεία με το Δ και πολλές φορές έχουν έρθει αντιμέτωποι για κάποια προαγωγή ή ακόμα και για την επικύρωση μιας θέσης τους από το συμβούλιο. Βρίσκεται πολύ ψηλά στην ιεραρχία παράλληλα με τον Δ αλλά το προσωπικό της moto που εφαρμόζει με κάθε ευκαιρία, σε αντίθεση με τον κώδικα δεοντολογίας είναι: Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Έχει δείξει πολλές φορές το αδίστακτο του χαρακτήρα της και για το μόνο που ενδιαφέρεται είναι πως θα καλοπιάσει και θα ικανοποιήσει την ομάδα Α. Η ομάδα Α, παρόλο που αντιλαμβάνεται το ηθικό έλλειμμα της Ε, μένει ικανοποιημένη από την απόλυτη υποταγή της και την επίτευξη των οικονομικών στόχων.

Η περίπτωση

Όταν συνταξιοδοτείται ο οικονομικός διευθυντής της εταιρείας που ταυτόχρονα κατείχε μία έδρα στο διοικητικό συμβούλιο, η ομάδα Α κανονίζει ανεπίσημη συνάντηση με τον Δ. Εκεί του ανακοινώνει σε εορταστικό κλίμα ότι με μεγάλη της χαρά τον καλωσορίζει στο διοικητικό συμβούλιο και ότι η θέση είναι δική του. Αφού τον εκθειάζει επί μία ώρα και του εξηγεί πως περίμενε πολύ καιρό αυτή η στιγμή και πως τον στήριζε από την αρχή της σταδιοδρομίας του, η ομάδα Α του δίνει ένα φάκελο με το ποσό των 60,000Ε ως μια πρώτη αναγνώριση της αξίας του προκειμένου να βοηθηθεί για την ανέγερση του καινούργιου του σπιτιού. Όταν ο Δ έκπληκτος ρωτά την ομάδα Α από πού προέρχονται τα «μαύρα», ανεπίσημα, χρήματα, η ομάδα Α του εξηγεί:
-είναι αφελές να κάνουμε εμείς όλη τη δουλειά και λόγω εμάς να έχει τόσο σημαντική κερδοφορία η επιχείρηση και τελικά να πληρωνόμαστε μόνο τους μισθούς μας και κάποια bonus. Οι μισθοί μας έπρεπε να είναι τουλάχιστον τριπλάσιοι λόγω της προσφοράς μας και αφού το συμβούλιο των μετόχων αποκλείεται να εγκρίνει τόσο μεγάλη αύξηση, παίρνουμε μόνοι μας την αύξηση. Καλύτερα, γιατί αλλιώς θα μας τα έπαιρνε η εφορία.
-δεν υπάρχει περίπτωση να μαθευτεί τίποτα παρά μόνο να μιλήσει κάποιος από εμάς.
-άσε που δεν κλέβουμε κανένα. Παίρνουμε μόνο ότι θα έπρεπε να δικαιούμαστε. Η εταιρεία παραμένει κερδισμένη και με το παραπάνω γιατί έχουμε περισσότερη όρεξη για δουλεία. Τα παίρνουμε από την υπεραξία που εμείς δημιουργούμε.
-δεν είμαστε και κοροΐδα. Όλοι έτσι κάνουνε. Είναι από τους άγραφους κανόνες.
-δεν παθαίνει κανείς κάτι κακό. Όλοι ευχαριστημένοι είναι.

Ο Δ αποσβολωμένος επιστρέφει το φάκελο στην ομάδα Α και εξηγεί ότι μια τέτοια συμπεριφορά είναι ανήθικη και παράνομη και ότι δεν συνάδει τόσο με τις προσωπικές του αρχές όσο και με τις αρχές της εταιρείας. Η ομάδα Α ξαφνιάζεται και νοιώθει προδομένη από το «δικό της παιδί» ενώ δε μπορεί να καταλάβει πως ο Δ δίνει τόσο μεγάλη διάσταση σε ένα τόσο ασήμαντο ζήτημα και διαμαρτύρεται αντί να χαίρεται. Φανερά εκνευρισμένη, εξηγεί στον Δ ότι πρέπει να ηρεμήσει και του δίνει διορία δύο ημέρες να το σκεφτεί. Φεύγοντας του υπενθυμίζει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί όπως λειτουργεί χωρίς την υπογραφή του οικονομικού διευθυντή και πως αν απορρίψει αυτού του είδους τη συνεργασία, θα αναγκαστεί να δώσει τη θέση στην Ε αναθεωρώντας την μεταξύ τους σχέση έως τότε.


Προβληματισμοί

Σχολιάστε τη στάση του κάθε προσώπου (ομάδα Α, Δ, Ε)
Φέρτε τον εαυτό σας στη θέση του κάθε προσώπου
Εσείς τι θα κάνατε αν ήσασταν ο Δ;
Ποια είναι η στάση που πρέπει να κρατήσει ο Δ για το συμφέρον α) το προσωπικό του β) της εταιρείας; Συμπίπτουν τα δύο συμφέροντα;
Υπάρχει περίπτωση μια έκπτωση ηθικών αξιών να είναι μόνο προσωρινή ή ένας αρχικός συμβιβασμός επιφέρει ολοκληρωτική αλλοτρίωση σταδιακά;
Κάποιοι, όταν βλέπουν κάτι ανήθικο σε έναν οργανισμό, αποχωρούν και σιωπούν. Άλλοι, αποχωρούν και καταγγέλλουν την ανήθικη συμπεριφορά {στη δικαιοσύνη, στα ΜΜΕ ή σε blogs (whistleblowing)}. Κάποιοι άλλοι μένουν και αγωνίζονται μέσα στον οργανισμό για εσωτερική αλλαγή. Υπάρχουν, τέλος, και ορισμένοι, οι οποίοι απέχουν από κάποια διαδικασία ή οργανισμό γιατί θεωρούν ότι δεν λειτουργεί σωστά και μάχονται απέναντι του, ως επικριτές. Σχολιάστε.
Τι είναι το whistleblowing; Είναι η καλύτερη λύση; Μπορεί να αναπτυχθεί στην ελληνική κουλτούρα; Πρέπει να αναπτυχθεί στην ελληνική κουλτούρα;


Παρατηρήσεις

· Στην παρουσίαση σας μη σταθείτε στην προβολή του σεναρίου (δεδομένου ότι θα έχει διαβαστεί από όλες τις ομάδες) αλλά μόνο στην ανάλυση των προβληματισμών. Παρουσιάστε τα στοιχεία εκείνα που νομίζετε ότι έχουν σχέση με τη στάση των προσώπων.
· Μη χρησιμοποιήσετε ως πηγή την wikipedia. Αν χρησιμοποιήσετε κάποια στοιχεία από το διαδίκτυο ή/και παραδείγματα από υπαρκτά case studies, μη ξεχάσετε να έχετε τα references στο powerpoint σας.
· Για οποιαδήποτε απορία, πληροφορία, διευκρίνιση περιμένουμε email στο: tpapafloratos@yahoo.gr , ή καλύτερα, σχόλια στο blog.
· Καλή επιτυχία!