Κάπως έτσι θα μπορούσε να ξεκινάει ένα από τα πιο εφιαλτικά παραμύθια που έγραψε η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Ένα παραμύθι που δεν μοιάζει με τα άλλα, αφού ακόμα δεν έχει τελειώσει και απέχει πολύ από το «έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα».
Για της ιστορίας «του λόγου το αληθές», το πρόβλημα της μόλυνσης του Ασωπού ξεκίνησε το 1969 όταν ένα χουντικό προεδρικό διάταγμα επέτρεψε την εγκατάσταση βιομηχανιών στην περιοχή των Οινοφύτων, χωρίς να δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες για τη λειτουργία τους. Δέκα χρόνια αργότερα ο τότε νομάρχης Βοιωτίας επέτρεψε τη ρίψη αποβλήτων στο ποτάμι, με την μόνη προϋπόθεση να ελέγχονται οι ποσότητες χρωμίου που περιέχουν.
Μέχρι και το 2004 κανένας δημόσιος φορέας δεν ασχολήθηκε με τον αν τηρούνται οι προδιαγραφές ασφάλειας στη ρίψη των αποβλήτων από τις βιομηχανίες.
Ωστόσο ήδη από το 1997 μία μελέτη του Πολυτεχνείου είχε επισημάνει την απουσία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στα εργοστάσια καθώς και το μέγεθος της ρύπανσης. Κανένας επίσημος φορέας όμως δεν ανέλαβε τη χρηματοδότηση ενός έργου που θα επέτρεπε τη δημιουργία κεντρικής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στη περιοχή Στενά Αυλώνα, κάτι που άλλωστε είχαν προτείνει οι επιστήμονες της παραπάνω μελέτης.
Τότε έχουμε και τις πρώτες αντιδράσεις από τους κατοίκους, έρχονται και κάποια πολύ μικρά πρόστιμα σε κάποιες βιομηχανίες, αλλά καμία τους δεν άλλαξε την πολιτική περί απορριμμάτων.
Το Νοέμβριο του 2004 ανιχνεύτηκαν υψηλές ποσότητες χρωμίου στο πόσιμο νερό, οι οποίες σε επόμενη μέτρηση στις αρχές του 2005 φάνηκαν ακόμα υψηλότερες. Και δεν υπήρξε καμία επόμενη μέτρηση και καμία αντίδραση από την πολιτεία, μέχρι τον Ιανουάριο του 2007 που με την πρωτοβουλία του Δήμου Οινοφύτων άρχισαν συστηματικές αναλύσεις που έδειχναν ολοένα και αυξανόμενες ποσότητες χρωμίου. Μετά και από σχετική ανάλυση από το Γενικό Χημείο του κράτους αποδείχθηκε ότι το νερό περιέχει ασθενές χρώμιο.
Τα άλλοτε διαυγή και καθαρά νερά του Ασωπού είχαν θολώσει για τα καλά και απειλούσαν τη ζωή χιλιάδων κατοίκων.
Χρειάστηκαν πολλές φωνές για να βρει το δρόμο της δημοσιότητας το πρόβλημα της μόλυνσης του Ασωπού. Πρωτοστάτης σε αυτές τις φωνές ο παπά – Ιωάννης των Οινοφύτων που συνέβαλε ουσιαστικά στην αποκάλυψη αυτού του οικολογικού σκανδάλου. Η πολιτεία παραδέχτηκε ότι απουσιάζουν οι υποδομές και ότι οι γύρω βιομηχανίες ρίχνουν τα στερεά και υγρά απόβλητά τους στον ποτάμι.
Μέχρι τον Αύγουστο του 2007 είχαν διαπιστωθεί 23 παραβάσεις και είχαν επιβληθεί πρόστιμα συνολικού ύψους 530.000 ευρώ.
Οι έλεγχοι από την πολιτεία συνεχίστηκαν και τα πρόστιμα έφτασαν στο συνολικό ποσό των 1,4 εκατ. ευρώ όπως επιβλήθηκαν σε 19 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και που βρέθηκαν «ένοχες» για το περιβαλλοντικό αυτό έγκλημα.
Όμως τα κατηγορώ συνεχίζονται καθώς από ότι αποδεικνύεται οι βιομηχανίες δεν έχουν συμμορφωθεί.
Άλλες καταγγελίες, μάλιστα, θέλουν τις εταιρείες να μην έχουν καταβάλλει όλα τα πρόστιμα, καθώς μόλις 6 έχουν πληρωθεί από τα 200 που έχουν επιβληθεί και οι έλεγχοι να μην γίνονται στο βαθμό που επιβάλλεται.
«H κατάσταση είναι πέραν κάθε φαντασίας. Δεν υπάρχει πλέον ποτάμι. Mόνο βοθρολύματα. Δεν υπάρχει ζωή. Δεν υπάρχει οξυγόνο. Tο μόνο που εντοπίσαμε ήταν το αβγό ενός είδους μύγας που ζει σε μηδενικό οξυγόνο! Φυσικά ούτε λόγος για ψάρια κι άλλες μορφές ζωής», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Γιώργος Χατζηνικολάου, επικεφαλής της ομάδας μελέτης του Eλληνικού Kέντρου Θαλάσσιων Eρευνών (EΛKEΘE) που επισκέφτηκε το καλοκαίρι του 2008 των Ασωπό.
Φυσικοί & ηθικοί αυτουργοί
Και αν οι βιομηχανίες είναι αυτοί που φωτογραφίζονται ως οι φυσικοί αυτουργοί για το περιβαλλοντικό αυτό έγκλημα, τότε εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης φέρουν την ευθύνη της ηθικής αυτουργίας, αφού αυτοί είχαν δώσει όλες τις άδειες στις εταιρείες για να αδειάζουν «νόμιμα» τα λήμματα τους στο ποτάμι.
Άλλωστε το πόρισμα της υπόθεσης της μόλυνσης του Ασωπού αναφέρει τις παράνομες και ελλιπείς άδειες λειτουργίας από εταιρείες που εκπέμπουν τα απόβλητά τους στον Ασωπό, όπως και ότι δε τηρούνται οι διατάξεις της ΚΥΑ 13588 σχετικά με τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, της ΚΥΑ 26 857 για την προστασία των υπόγειων νερών και της ΚΥΑ 4859 για τον έλεγχο της απόρριψης επικίνδυνων υγρών αποβλήτων σε επιφανειακά νερά.
Το πρόβλημα αφορά ουσιαστικά τη ρύπανση του υπεδάφους και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα από την επικίνδυνη ουσία του εξασθενούς χρωμίου, πολύ υψηλές συγκεντρώσεις της οποίας βρέθηκαν στους βόθρους ορισμένων από τις βιομηχανίες
Σε 17 από τις 19 εταιρείες που κατηγορούνται έχουν δοθεί άδειες λειτουργίας χωρίς προηγουμένως να έχει ελεγχθεί το πώς και το πού θα γίνεται η διαχείριση των λυμάτων τους, αλλά και χωρίς να τους έχει δοθεί άδεια διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
Η περίπτωση της Berling ΑΒΕΕ
Η εταιρεία Berling ABEE – Κυριάκος Γ. Κωνσταντινίδης ιδρύθηκε το 1983 από τον Κυριάκο Κωνσταντινίδη με την επωνυμία Κυριάκος Γ. Κωνσταντινίδης & ΣΙΑ Ε.Ε. Μετά από μετασχηματισμό το 1994 λειτουργεί με τη σημερινή της νομική μορφή ως Berling ABEE. Η έδρα της επιχείρησης και η παραγωγική της μονάδα λειτουργεί στα Οινόφυτα Βοιωτίας, ενώ οι δραστηριότητες της περιλαμβάνουν την παραγωγή και διάθεση οικοδομικών, μονωτικών, βιομηχανικών χρωμάτων και βερνικιών επιπλοποιίας.
Η εταιρεία μας είναι ανάμεσα στις 17 εταιρείες που έχει προβλήματα νομιμότητας στην άδεια που της είχε χορηγηθεί από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Βοιωτίας στις 15 Φεβρουαρίου 1997.
Συγκεκριμένα κατηγορείται ότι πήρε άδεια λειτουργίας από τη Ν.Α. Βοιωτίας χωρίς την άδεια διάθεσης αποβλήτων από την Πολεοδομία , και απέκρυψε ότι έκανε χρήση χρωμικών ενώσεων. Για το λόγο αυτό της επιβλήθηκε το Νοέμβριο του 2007 πρόστιμο ύψους 62.000 ευρώ.
Οι επιθεωρητές που έκαναν το συγκεκριμένο έλεγχο ανακάλυψαν ότι το εργοστάσιο παράγει περισσότερα απόβλητα από όσα αναγράφονται στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) του εργοστασίου και ότι δεν εφαρμόζεται η προβλεπόμενη μέθοδος διαχείρισής τους.
Επίσης η εταιρεία συγκαταλέγεται σε αυτές που υπόκεινται σε έλεγχο νομιμότητας και πληρότητας δικαιολογητικών των αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων.
Ωστόσο δεν βρέθηκε ένοχη στον έλεγχο για διάθεση των υγρών αποβλήτων της στο υπέδαφος.
Περιβαλλοντική πολιτική της Berling
Τον Απρίλιο του 1998 η Berling τιμήθηκε με το Οικολογικό Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το σχεδιασμό και την παραγωγή του πρώτου ελληνικού οικολογικού πλαστικού χρώματος Petite.
Η εταιρεία είναι μέλος του διεθνούς Προγράμματος για τις Επιχειρήσεις και το Περιβάλλον που διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο του Cambridge υπό την αιγίδα του Πρίγκιπα της Ουαλίας, στα πλαίσια της προσπάθειάς της για διαρκή ενημέρωση για τις βιώσιμες μεθόδους ανάπτυξης των επιχειρήσεων που είναι φιλικές προς το περιβάλλον
Στους στόχους της εταιρείας είναι η βελτίωση της οργανωτικής και λειτουργικής δομής της ώστε να διευκολυνθεί ο προσανατολισμός σε φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και διαδικασίες, καθώς και η ενίσχυση της έρευνας για την παραγωγή και άλλων οικολογικών προϊόντων.
Το 2006 και ενώ το πρόβλημα της μόλυνσης του Ασωπού έχει αρχίσει να βλέπει σιγά σιγά το φως της δημοσιότητας, η Berling προχωράει στην εγκατάσταση Πιστοποιημένου Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14001:2004 και τον κανονισμό EMAS (Φορέας Πιστοποίησης: EUROCERT A.E., Αριθμός καταχώρισης στο Ελληνικό Μητρώο EMAS: EL-000047). Το Περιβαλλοντικό Σύστημα προβλέπει μεταξύ άλλων την εφαρμογή πολιτικών και πρακτικών ώστε να διασφαλίζεται η φιλική προς το περιβάλλον λειτουργία της εταιρείας, τη συνέπεια της προς την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία, τη μέριμνά της για την ασφαλή διαχείριση των αποβλήτων τη, σύμφωνα πάντα με την ισχύουσα νομοθεσία, την ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού της σε περιβαλλοντικά θέματα, την επιλογή πρώτων υλών και προμηθευτών που διασφαλίζουν τις φιλικές προς το περιβάλλον εφαρμογές και τέλος την αναβάθμιση του μηχανολογικού της εξοπλισμού.
Προτάσεις επικοινωνιακής πολιτικής
Όπως είδαμε και παραπάνω η εταιρεία που εξετάζουμε είχε προβεί σε κάποιες κινήσεις προς υιοθέτηση περιβαλλοντικής πολιτικής από το 2006 με την εγκατάσταση του Πιστοποιημένου Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Την ίδια χρονιά εγκρίνεται από τον Πρόεδρο της κ. Κυριάκο Κωνσταντινίδη και δημοσιεύεται Περιβαλλοντική Δήλωση του έτους 2005, όπου μεταξύ άλλων αναφέρονται τα όσα προβλέπει προς εφαρμογή το εγκατεστημένο Πιστοποιητικό Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
Η εταιρεία με αυτή τη δήλωση σχεδόν επιθυμούσε να προλάβει τις κατηγορίες περί συμμετοχής της σε επικείμενη συνενοχή της στο περιβαλλοντικό έγκλημα, που τότε είχε αρχίσει να απασχολεί ολοένα και περισσότερο την κοινή γνώμη και θα υποχρέωνε την πολιτεία να προβεί σε ελέγχους.
Αναδημοσίευση της ίδιας Περιβαλλοντικής Δήλωσης έγινε για το έτος 2007 με ημερομηνία έγκρισης τον Ιούνιο του 2008. Την περίοδο λοιπόν που έχει βρεθεί ένοχη η εταιρεία για τη χρήση χρωμικών ουσιών και της έχει επιβληθεί πρόστιμο, τονίζει ότι η ίδια έχει φροντίσει να υιοθετήσει πολιτικές και να έχει πιστοποιητικά που της επιτρέπουν να λειτουργεί με φιλική πολιτική απέναντι στο περιβάλλον. Η δήλωση είναι μέρος της ίδιας δήλωσης που είχε δημοσιευθεί το 2005.
Στην ιστοσελίδα της εταιρείας είναι διαθέσιμες οι παραπάνω Περιβαλλοντικές Δηλώσεις, όπως και αναφέρει ότι έχει πιστοποιηθεί και διακριθεί για την περιβαλλοντική της πολιτική.
Όμως δεν παύει να έχει κατηγορηθεί για τη χρήση χρωμικών ενώσεων και για την ανεπάρκεια πληρότητας δικαιολογητικών των αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων.
Το πρόβλημα της μόλυνσης του Ασωπού συνεχίζει να απασχολεί την κοινή γνώμη, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και την πολιτεία. Τη στιγμή που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις του προβλήματος και που αφορούν τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα και της καλλιεργήσιμης γης.
Και αυτό είναι που έχουμε να προτείνουμε στην Berling για την επικοινωνιακή της πολιτική:
Να συνεχίσει μέσα από την ιστοσελίδα της να παρουσιάζει τις περιβαλλοντικές της πολιτικές. Μόνο που θα πρέπει να προβεί σε μία εκ νέου Περιβαλλοντική Δήλωση που θα αναφέρει και το θέμα για το οποίο κατηγορήθηκε και πως το αντιμετωπίζει. Μεταξύ άλλων να αναφέρει αν έχει κατατεθεί το πρόστιμο, ότι έχει προχωρήσει σε εγκυρότητα και πληρότητα όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών και εγγράφων. Το σημαντικότερο ότι δεν έχει μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής του Ασωπού ποταμού αφού δεν έχει βρεθεί ένοχη για την απόρριψη υγρών αποβλήτων.
Με αυτό τον τρόπο:
1. Δεν αποσιωπά, σε αντίθεση με την πολιτική της «σιωπής» που έχουν υιοθετήσει οι περισσότερες εταιρείες και που έχει ως αποτέλεσμα να στραφεί ακόμα περισσότερο εναντίον τους η κοινή γνώμη και τα media.
2. Διαχωρίζει τη θέση της από άλλες εταιρείες που έχουν μολύνει πολύ περισσότερο τον Ασωπό, αλλά και τις γύρω περιοχές και τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Από τη στιγμή που το όνομα της έχει εμπλακεί στο σκάνδαλο, ο κόσμος δεν γνωρίζει σε ποιο βαθμό έχει συμμετοχή στο έγκλημα. Του αρκεί που αναφέρεται το όνομα της ανάμεσα στις άλλες. Δεν γνωρίζει σε ποιο βαθμό είχε συμμετάσχει. Από τη στιγμή όμως που έχει φροντίσει η συγκεκριμένη εταιρεία να υιοθετήσει κάποιες περιβαλλοντικές πολιτικές και δεν έχει συμβάλει στη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, θα πρέπει να το διατυπώσει. Πρόκειται για το σκάνδαλο που ακολουθεί το σκάνδαλο του Ασωπού και δεν ξέρουμε ακόμα τι διαστάσεις θα πάρει.
Σημαντική επίσης θα πρέπει να είναι και η κοινωνική της ευαισθησία και συμμετοχή στην τοπική κοινωνία, που είναι αυτή που έχει πληγεί από το περιβαλλοντικό αυτό πρόβλημα. Η εταιρεία μας θέλουμε να είναι κοντά στους πολίτες (αυτοί άλλωστε αποτελούν και την μεγάλη αγανακτισμένη φωνή και έχουν ζήσει από κοντά και καθημερινά το πρόβλημα της μόλυνσης). Για αυτό και θα πρέπει να στηρίξει πρωτοβουλίες της τοπικής κοινότητας σε πολιτιστικό, αλλά και κοινωνικό επίπεδο.
Όταν το λάθος προσπαθείς να το κρύψεις, φαίνεται ακόμα περισσότερο
Αγγελική Κουτσουράδη
No comments:
Post a Comment