Η συμφωνία είναι το ήμισυ του παντός σε ένα διάλογο και ειδικά αν αυτός ο διάλογος γίνεται για θέματα όπως οι κλιματικές αλλαγές. Όταν όμως δεν επιτυγχάνεται η κατάλληλη συμφωνία, τότε μπορούμε άνετα να μιλάμε για ένα σχέδιο που ναυάγησε.
Αυτή την τύχη θα έλεγε κανείς οτι είχε και το συνέδριο της Κοπεγχάγης. Ξεκίνησε με σύμμαχο τις προσδοκίες του κόσμου για κάτι καλύτερο και κατέληξε να απογοητεύσει τους πάντες. Κανείς δεν πίστευε οτι θα ήταν εύκολο το συγκεκριμένο έργο. Όμως όλοι ήλπιζαν μέχρι τελευταία στιγμή οτι θα έφταναν στη δημιουργία μιας όσο το δυνατόν καλύτερης συμφωνίας μεταξύ των 193 κρατών του ΟΗΕ, μιας συμφωνίας που θα συγκρατούσε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2ο C, μιας συμφωνίας που θα έδινε δικαίωμα στην ελπίδα για τις μελλοντικές γενιές και τον πλανήτη.
Πως όμως φτάσαμε σε αυτό το ναυάγιο; Τι είχε προηγηθεί της Συνόδου της Κοπεγχάγης;
Αναδρομή στο παρελθόν
Αν εξαιρέσει κανείς το Πρωτόκολλο του Κιότο ως πρώτη πράξη πλανητικής συμφωνίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος , ελάχιστη κινητικότητα υπήρξε μέχρι τότε και το πρόβλημα του περιβάλλοντος, θεωρούνταν απλώς ακραία κινδυνολογία γραφικών επιστημόνων.
· Συνέδριο για το ανθρώπινο περιβάλλον (Στοκχόλμη, 1972)
Το συνέδριο της Στοκχόλμης αποτέλεσε την πρώτη διεθνή προσπάθεια των Κρατών, ενώ αφορμή για την εν λόγω συνάντηση υπήρξε η δημοσίευση περιβαλλοντικής έρευνας που διενεργήθηκε απ’ τη Μ.Κ.Ο. Club Roma και σκιαγραφούσε την τότε κατάσταση του πλανήτη. Στόχος της υπήρξε η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ περιβάλλοντος και ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο.
· Συνέδριο περιβάλλοντος και ανάπτυξης (Ριο Ντε Τζανέιρο, 1992)
Η αποκαλούμενη και «Σύνοδος Κορυφής για τη Γη» είχε ως κεντρικό θέμα διαβουλεύσεων τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι συζητήσεις στη Συνδιάσκεψη του Ρίο κατέληξαν στην υιοθέτηση της «Διακήρυξης του Ρίο» και στην «Ατζέντα 21».
· Πρωτόκολλο του Κιότο (1997)
Το Πρωτόκολλο του Κιότο προέκυψε από τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο, τον Ιούνιο του 1992, από το σύνολο σχεδόν των κρατών. Στόχος της Σύμβασης είναι “η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σε επίπεδα τέτοια ώστε να προληφθούν επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλίμα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες”.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1997, καθορίστηκε στα πλαίσια της Σύμβασης αυτής ένα σημαντικό νομικό εργαλείο για τον έλεγχο των εκπομπών, γνωστό και ως Πρωτόκολλο του Κιότο. Κεντρικός άξονας του Πρωτοκόλλου του Κιότο είναι οι νομικά κατοχυρωμένες δεσμεύσεις των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών να μειώσουν τις εκπομπές έξι (6) αερίων του θερμοκηπίου την περίοδο 2008-2012, σε ποσοστό 5,2% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990:
του διοξειδίου του άνθρακα του μεθανίου του πρωτοξειδίου του αζώτου των υδροφθορανθράκων των υπερφθοριωμένων υδρογονανθράκων του εξαφθοριούχου θείουΟι χώρες που συμμετείχαν:
Ευρωπαϊκή Ένωση: είναι η πιο ενεργή ομάδα όσον αφορά στις διαπραγματεύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και πιέζει συνεχώς για τη λήψη αυστηρών μέτρων. Σημειώνεται ότι την περίοδο των διαπραγματεύσεων η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελούνταν από 15 κράτη μέλη, με αυτά όμως συμμάχησαν και τα 10 νέα μέλη της διεύρυνσης.
«Λέσχη του Άνθρακα» (“Carbon Club”): Ιαπωνία, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία , τη Ρωσία και τη Νορβηγία, στις οποίες γενικά τα συμφέροντά τους θίγονται από το Πρωτόκολλο του Κιότο (είτε επειδή θα πρέπει να μειώσουν την παραγωγή τους είτε επειδή προτείνεται η στροφή προς διαφορετικά καύσιμα) και κατά συνέπεια αντιτίθενται στην καθιέρωση των δικαιωμάτων και στη λήψη αυστηρών μέτρων.
Συμμαχία των Μικρών Νησιωτικών Κρατών (AOSIS): είναι ένας συνασπισμός περίπου 43 μικρών νησιωτικών κρατών, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Τα κράτη αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από το χάρτη εξαιτίας του μικρού τους υψομέτρου σε σχέση με το επίπεδο της θάλασσας και επομένως απειλείται άμεσα η ίδια τους η επιβίωση.
Λιγότερο αναπτυγμένες χώρες: πρόκειται για 48 χώρες, οι οποίες συμμετείχαν όλο και πιο ενεργά στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για την αλλαγή του κλίματος, συχνά για να υπερασπιστούν τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους και την εύθραυστη οικονομία τους.
Ομάδα των 77 (G-77): πρόκειται για τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι αναδυόμενες, όπως η Ινδία και η Κίνα, που θεωρούν ότι βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης και ότι είναι εις βάρος τους να δεσμευτούν να περιορίσουν τις εκπομπές τους.
Για την επίτευξη του εν λόγω στόχου, το Πρωτόκολλο προτείνει μια σειρά μέσων:
1. ενίσχυση ή θέσπιση εθνικών πολιτικών μείωσης των εκπομπών (αύξηση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας, προώθηση των αειφόρων μορφών γεωργίας, ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κ.ά.)·
2. συνεργασία με τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη (ανταλλαγή πείρας ή πληροφοριών, συντονισμός των εθνικών πολιτικών με στόχο την αποτελεσματικότητα, μέσω μηχανισμών συνεργασίας, όπως άδειες εκπομπής, από κοινού εφαρμογή και κατάλληλος μηχανισμός ανάπτυξης).
Οι χώρες που επικύρωσαν το Πρωτόκολλο αντιπροσώπευαν το 2004 το 46% των GHG. Υιοθέτησαν διαφορετικούς στόχους η καθεμιά: για παράδειγμα η Ε.Ε. έθεσε ως στόχο τη μείωση των εκπομπών κατά 8%, ενώ ο Καναδάς και η Ιαπωνία κατά 6%.
Η ίδια η πραγματικότητα ξεπέρασε ωστόσο στόχους και προβλέψεις, δείχνοντας ότι απαιτούνται πολύ πιο τολμηρά μέτρα. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα στην επιθεώρηση Nature Geoscience, οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα έχουν αυξηθεί κατά 41% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Ένας από τους στόχους της κλιματικής διάσκεψης της Κοπεγχάγης είναι η ανανέωση και ενίσχυση των δεσμεύσεων του Πρωτοκόλλου του Κιότο μέχρι το 2012 (οπότε και εκπνέει). Οι ελπίδες για μια νέα αποτελεσματική και δεσμευτική κλιματική συνθήκη που θα το διαδεχθεί φθίνουν -καθώς όλο και περισσότεροι παράγοντες θεωρούν πιθανότερη μια γενική πολιτική συμφωνία- αλλά δεν έχουν εκλείψει.
Οι ελπίδες του σήμερα – Κοπεγχάγη 2009
Το Σύμφωνο της Κοπεγχάγης αρχικά έθετε ως στόχο τη μείωση κατά 50% των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
Αναλυτικά ανέφερε: «Συμφωνούμε ότι απαιτείται μεγάλη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών με την προοπτική για ελάττωση των παγκόσμιων εκπομπών κατά 50% το 2050 κάτω από τα επίπεδα του 1990, με τις πλούσιες χώρες να περιορίζουν τις εκπομπές τους κατά 80%. Οφείλουμε, αναγνωρίζοντας την επιστημονική άποψη ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πρέπει να είναι κάτω από τους δύο βαθμούς και στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ανάπτυξης, να ενισχύσουμε την μακροπρόθεσμη συνεργασία μας για τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής», προσέθετε το κείμενο στο τέλος.
Βέβαια, αυτή η συμφωνία δεν ήρθε ποτέ. Αντιθέτως, καταλήξε σε ένα άνευρο κείμενο μη-συμφωνίας, το οποίο αναφέρεται γενικόλογα και αόριστα στην ανάγκη μείωσης των εκπομπών, ώστε η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας να μην υπερβεί τους 2οC, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε υιοθετήθηκε μεταξύ άλλων από την ΕΕ, την Ινδία και την Ν. Αφρική πριν τεθεί σε συζήτηση στην ολομέλεια των 193 κρατών. Βέβαια για να καταστεί η επιτευχθείσα συμφωνία διεθνής συνθήκη, πρέπει να ψηφιστεί ομόφωνα από το σύνολο των μετεχόντων. Σε περίπτωση μη ομοφωνίας το κείμενο θα δεσμεύει μόνο όσους το υπέγραψαν.
Επίσης, οι ηγέτες των χωρών που προσυπέγραψαν, συμφώνησαν, για τη μη αύξηση της θερμοκρασίας της Γης πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου, αλλά δεν προσδιορίστηκαν συγκεκριμένοι στόχοι για μείωση των ρύπων έως το 2050 που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου - όπως προέβλεπε τελευταίο κείμενο.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί οτι υπήρξαν πολλοί παράγοντες που συνετέλεσαν στην αποτυχία της Κοπεγχάγης κι αυτό φάνηκε απο τις ενέργειες και τις απόψεις που διατυπώθηκαν.
Ευρωπαϊκή Ένωση: Η Δανία ήταν η αρνητική έκπληξη. Όχι μόνο γιατί απέτυχε στη διοργάνωση της συνδιάσκεψης, αλλά και γιατί φρόντισε μέσω των παρεμβάσεων του Πρωθυπουργού της, κ. Ράσμουσεν, να χαμηλώσει από την πρώτη στιγμή τον πήχη των προσδοκιών. Ο Νικολά Σαρκοζί φρόντισε να εκφράσει την απογοήτευσή του για την εξέλιξη της Συνόδου, καθώς μεταξύ των στόχων της συμφωνίας δεν είναι τελικά η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50% έως το 2050, ο οποίος είναι απαραίτητος προκειμένου να περιοριστεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Ηνωμένα Έθνη: Η συνδιάσκεψη έπρεπε να καταλήξει σε ένα κοινό ανακοινωθέν-συμφωνίας, υπό την σκέπη του ΟΗΕ, που θα υπέγραφαν οι 193 χώρες που μετείχαν. Ο ΟΗΕ όμως επέδειξε τρομακτικές αδυναμίες στη διαχείριση του ζητήματος και αφέθηκε να παρασυρθεί σε έναν καταιγισμό παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ των πιο ρυπογόνων χωρών του κόσμου.
ΗΠΑ – Κίνα: Φάνηκε απο την αρχή οτι το παιχνίδι ήταν παιχνίδι εντυπωσιασμού ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. Οι άνθρωποι που ευθύνονται για το 42% ων παγκόσμιων εκπομπών, αναλώθηκαν σε ένα παιχνίδι εξουσίας, αδιαφορώντας ουσιαστικά για την εξέλιξη της συμφωνίας.
Απο την μια πλευρά λοιπόν ο Μπαράκ Ομπάμα τόνισε ότι «Πρέπει να προχωρήσουμε πολύ πιο πέρα στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, η πρόοδος αυτή δεν είναι αρκετή». Υπογράμμισε δε πως η συμφωνία δεν θα είναι νομικά δεσμευτική, αλλά θα πρέπει οι χώρες να καθορίσουν τα ελάχιστα ποσοστά των εκπομπών τους. Απο την άλλη πλευρά εκπρόσωπος της Κίνας θέλοντας να περάσει ένα μήνυμα εξουσίας απέναντι στην Αμερική δήλωσε οτι «Έπειτα από διαπραγματεύσεις και οι δύο πλευρές κατάφεραν να διατηρήσουν το τελικό τους κριτήριο, για τους Κινέζους αυτό ήταν η κυριαρχία μας και το εθνικό μας συμφέρον».
Έτσι λοιπόν, μέσα απο αυτές τις δηλώσεις, καταλάβαμε τελικά τον ουσιαστικό λόγο για τον οποίο έγινε αυτή η Σύνοδος και μείναμε απλά να ελπίζουμε (προς το παρόν) στη δύναμη που έχει ο κόσμος, του οποίου η συμμετοχή – μέσω blogs και του youtube - πάνω σε αυτό το φλέγον ζήτημα ήταν μια απάντηση σε όλους τους «ισχυρόυς».
*Για να δείτε περισσότερα video πατήστε εδώ
Video
Επιμέλεια: Αδάμ Δήμητρα, Λιακοπούλου Λίνα, Ράτη Άννα
No comments:
Post a Comment