Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο. (Fairtrade)

Λίγα λόγια για την ιστορία του Δίκαιου Εμπορίου και της F.L.O..

Το 1988 πιστοποιήθηκαν τα αγαθά του δικαίου και αλληλέγγυου εμπορίου (Fair trade) στην Ολλανδία, για να βοηθήσει στη κατακόρυφη πτώση των τιμών του καφέ. Υπάρξαν ιδέες και κινήσεις για Fair trade σχεδόν από το 1940, κυρίως στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη, υποκινούμενη από εκκλησίες. Το Fair Trade σαν ιδέα άρχισε να βρίσκει υποστηρικτές σε όλο τον κόσμο και σιγά-σιγά δημιουργούνται αρκετοί εθνικοί οργανισμοί πιστοποίησης. Μέχρι το 1997 αυτοί οι οργανισμοί λειτουργούσαν ανεξάρτητα, ώσπου ιδρύεται ο F.L.O. (Fairtrade Labeling Organisation), ένας οργανισμός «ομπρέλα» που από κάτω της πήρε όλους αυτούς τους οργανισμούς απ’όλο τον κόσμο.

Ένας ορισμός του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου, σύμφωνα με τη F.I.N.E. (συνεργασία οργανισμών – δικτύων Fair Trade: F.L.O., WFTO (πρώην IFAT) , NEWS, και EFTA) είναι:

"Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο είναι ένας εμπορικός συνεταιρισμός, βασισμένος στο διάλογο, τη διαφάνεια και τον σεβασμό, που αναζητά μεγαλύτερη δικαιοσύνη στο διεθνές εμπόριο. Συνεισφέρει στην παρατεινόμενη ανάπτυξη προσφέροντας καλύτερες συνθήκες εμπορίου και διασφαλίζοντας τα συμφέροντα περιθωριοποιημένων παραγωγών και εργατών, κυρίως στο Νότο. Οι οργανώσεις δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου (υποστηριζόμενες από καταναλωτές) είναι ενεργά αφοσιωμένες στην υποστήριξη των παραγωγών, στην αφύπνιση συνειδήσεων και στην εκστρατεία για αλλαγές στους κανόνες και την άσκηση του συμβατικού διεθνούς εμπορίου".

Στόχοι της Fairtrade σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της είναι οι εξής:

* Να βελτιώσει την διαβίωση και την ευημερία των παραγωγών διευκολύνοντας την πρόσβασή τους στην αγορά, ενδυναμώνοντας τους οργανισμούς τους, πληρώνοντας μία καλύτερη τιμή και παρέχοντας διάρκεια στην εμπορική σχέση.

* Να προωθήσει ευκαιρίες ανάπτυξης για μη-προνομιούχους παραγωγούς, ιδίως για τις γυναίκες και τον εντόπιο πληθυσμό και να προστατεύει τα παιδιά από την εκμετάλλευση στην παραγωγική διαδικασία.

* Να ξυπνήσει συνειδήσεις μεταξύ των καταναλωτών για τις αρνητικές συνέπειες που αφορούν στους παραγωγούς του διεθνούς εμπορίου, έτσι ώστε να ασκούν την αγοραστική τους δύναμη θετικά.

* Να αποτελέσει παράδειγμα εμπορικής συνεργασίας μέσω διαλόγου, διαφάνειας και σεβασμού.

* Να πραγματοποιεί εκστρατείες για αλλαγές στους κανόνες και τις μεθόδους του συμβατικού διεθνούς εμπορίου.

* Να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα προωθώντας κοινωνική δικαιοσύνη, ορθές περιβαλλοντικές μεθόδους και οικονομική ασφάλεια.

Fairtrade Hellas

Η F.L.O. στην Ελλάδα ιδρύθηκε το 2004 και έχει τη νομική μορφή της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας. Η έδρα της F.L.O. καθώς επίσης και το κατάστημα “altromercato” που εμπορεύεται αυτά τα προϊόντα βρίσκεται στην οδό Νίκης 30 στην Αθήνα. Υπάρχουν συνεργαζόμενα καταστήματα στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στο Αγρίνιο και στα Ιωάννινα.

Δίλλημα.

Το δίλλημα που υπάρχει είναι κατά πόσο θα ταίριαζε στη Fairtrade να συνεργασθεί με μια πολυεθνική εταιρία, η οποία μάλιστα έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για τη χρήση «ανήθικων πρακτικών».

Αντιλαμβανόμαστε ότι η συνεργασία με μια εταιρία σαν αυτή που περιγράφεται, είναι οπωσδήποτε ένα ρίσκο. Πιστεύουμε όμως πως είναι ένα ρίσκο που αξίζει να πάρει λαμβάνοντας υπ’ όψη τη σχετικά περιορισμένη κυκλοφορία των προϊόντων της (διατίθενται σε ελάχιστα σημεία πώλησης) και την περιορισμένη ενημέρωση του κόσμου για τα προϊόντα. Επομένως, η συνεργασία με μια πολυεθνική θα ενισχύσει καταρχάς, την αναγνωρισιμότητα των εμπορευμάτων της αλλά και της εύκολης πρόσβασης του κοινού σε αυτά. Και έτσι θα μπορούσε να περάσει γενικά την ιδέα του δίκαιου εμπορίου σε ολόκληρη την αγορά, με αποτέλεσμα οι πρακτικές που πρεσβεύει να εφαρμοστούν παντού. Άλλωστε αυτό δεν είναι και το ζητούμενο; Να επωφεληθούν όλοι οι παραγωγοί από το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο.

Μια τέτοια συνεργασία όμως, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αξιοπιστία της, εφόσον οι τακτικές των πολυεθνικών είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με τα όσα πρεσβεύει η Fairtrade. Υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στη Fairtrade και σε μια πολυεθνική. Για παράδειγμα, μια πολυεθνική εταιρεία εκμεταλλεύεται τους συνεργαζόμενους παραγωγούς της, αγοράζοντας τα προϊόντα τους σε πολύ χαμηλές τιμές και πωλώντας τα σε πολύ υψηλές, κερδίζοντας εις βάρος τους. Έτσι, δύο είναι οι πιθανές εκβάσεις μιας τέτοιας υπόθεσης: ή θα γίνει αποδεκτό από το καταναλωτικό κοινό ή θα αμφισβητηθούν οι προθέσεις της και θα πληγεί το κύρος της.

Η πρόταση μας.

Γνώμη μας είναι ότι σε πρώτο στάδιο θα μπορούσε να κινηθεί δοκιμαστικά, διαθέτοντας περιορισμένο αριθμό προϊόντων στη πολυεθνική με την οποία σκοπεύει να συνάψει συνεργασία, ούτως ώστε να δει πώς θα αντιμετωπιστεί αυτή της η κίνηση από το αγοραστικό κοινό. Εφόσον χαίρει θετικής ανταπόκρισης, θα μπορούσε να προχωρήσει σε μεγαλύτερο άνοιγμα στην αγορά.

Επιμέλεια: Ελένη Θάνου – Δέσποινα Δευτεραίου