Good Night, And Good Luck

Με λίγα λόγια.

Το φιλμ τοποθετείται στη δεκαετία του ‘50. Ασχολείται με τη διαμάχη μεταξύ του δημοσιογράφου Edward R. Murrow και του γερουσιαστή Joseph McCarthy. Επιθυμία του Murrow είναι να ρίξει φως στα γεγονότα και να τα μεταδώσει στο κοινό. Για το λόγο αυτό, αψηφά τις πιέσεις που δέχεται τόσο απ’ το κανάλι όσο και απ’ τους χορηγούς, αναλύοντας και εξετάζοντας τις τακτικές και τα ψέματα του McCarthy στη διάρκεια του «κυνηγιού μαγισσών» του εις βάρος των κομμουνιστών.

Η εποχή και το πολιτικό της υπόβαθρο.

Η ταινία λαμβάνει χώρα στην Αμερική της δεκαετίας του ’50, στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Επίσης, την περίοδο αυτή συναντάμε τα πρώτα βήματα της δημοσιογραφίας στη τηλεόραση. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Αμερική ανησυχεί πως η Σοβιετική Ένωση επιχειρεί την εξάπλωση του κομμουνιστικού μπλοκ. Τότε είναι που έρχεται στο προσκήνιο ο γερουσιαστής Joseph McCarthy υποστηρίζοντας ότι έχει στην κατοχή του λίστα με τους κομμουνιστές στην Αμερική που σύμφωνα με τον McCarthy έχουν σκοπό να διαφθείρουν το δημοκρατικό σύστημα. Ενώ, λοιπόν, όλη η Αμερική βρισκόταν κάτω από τον τρόμο του κουμμουνισμού, ένιωθαν κάποια ασφάλεια και έλεγχο της κατάσταση γνωρίζοντας πως υπάρχει κάτι που μπορούν να κάνουν. Από αυτή τη φοβία ο McCarthy κέρδισε πολλούς υποστηρικτές και κύρος. Έτσι γεννήθηκε το φαινόμενο γνωστό ως Μακαρθισμός, που αναφέρεται στις τακτικές τις οποίες ακολούθησε ο McCarthy, όπως ήταν η απαγγελία κατηγοριών για προδοσία χωρίς την ύπαρξη κάποιου πραγματικά ενοχοποιητικού στοιχείου.

Ο ήρωας: Edward R. Murrow

Ο Murrow βλέπουμε ότι είναι ένας δημοσιογράφος με πραγματική αγάπη για το επάγγελμα του, που προσπαθεί πάση θυσία να φέρει στο φως τα πραγματικά και ουσιαστικά γεγονότα ακόμα και αν αυτό τον τοποθετεί στο στόχαστρο ισχυρών προσώπων, όπως είναι ο Joseph McCarthy. Επίσης, έχει μια αξιοσημείωτη καριέρα στο χώρο της δημοσιογραφίας, πράγμα που του δίνει κύρος αλλά και απαιτεί και η κάθε του κίνηση να γίνεται με προσοχή γιατί πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να τον βλάψουν.

Το δίλλημα.

Το δίλλημα του ήρωα στη ταινία είναι αν θα πρέπει τελικά να μείνει σιωπηλός μπροστά στις πρακτικές αλλά και στον τρόμο που σπέρνει ο McCarthy για τον κομμουνισμό (ούτως ώστε να αποκτήσει κύρος), για να προφυλάξει τη θέση του, αλλά και τις θέσεις των συνεργατών του, που επηρεάζονται άμεσα από τις αποφάσεις του.

Είναι πραγματικά ένα πολύ σπουδαίο δίλλημα, μιας και δεν απειλείται μονάχα ο ίδιος αλλά και οι άνθρωποι που εργάζονται μαζί του. Το γεγονός ότι τον υποστηρίζουν απόλυτα βέβαια κάνει την απόφαση πιο εύκολη, δεν παύει ωστόσο να μένει ανεπηρέαστος απ’ το τι συμβαίνει στους συναδέλφους του, κάτι που φαίνεται και με την αυτοκτονία του Don Hollenbeck, ο οποίος αν και υποστήριξε το McCarthy δεν κατάφερε να αντέξει τη πίεση και τελικά οδηγήθηκε στην αυτοκτονία. Αλλά το δίλλημα είναι και προσωπικό, αφού θέτει τη θέση του σε κίνδυνο (και όπως βλέπουμε κάπου στο τέλος υπήρξαν επιπτώσεις, εξαιτίας των όσων υποστήριξε), για κάτι αβέβαιο. Ο McCarthy έχει ήδη πολλούς υποστηρικτές, οπότε είναι ριψοκίνδυνη η εναντίωση του Murrow, αφού μπορεί όλα όσα επιχειρεί να αποκαλύψει να μην έχουν κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα και μην επιφέρουν κανένα αποτέλεσμα, ευτυχώς βέβαια καταφέρνει να νικήσει την προπαγάνδα του McCarthy. Επικροτούμε φυσικά, την απόφαση του να υποστηρίξει τα πιστεύω του, αλλά αναγνωρίζουμε την δυσκολία αυτής, και το ψυχικό σθένος που πρέπει να έχει κάποιος για να κάνει ότι έκανε ο Murrow, άλλωστε αν ήταν εύκολο θα το έκανε ο καθένας. Εξετάζοντας το θεωρητικά δεν μπορούμε παρά να διατηρήσουμε μια ουδέτερη στάση ως προς το τι θα κάναμε στη θέση του, μιας και το βρίσκομαι αδύνατο να πάρουμε μια υποθετική απόφαση για το τι θα κάναμε σε ένα δίλλημα τόσο δύσκολο.

Το δίλλημα του Murrow τοποθετημένο στο σήμερα.

Τοποθετώντας το δίλλημα στην εποχή μας δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε την ουσιαστική διαφορά, που έχει να κάνει με την διάθεση των μέσων τότε και σήμερα. Στην εποχή του Murrow το επάγγελμα δημοσιογραφίας την αποκλειστική αρμοδιότητα των δημοσιογράφων, που το ασκούσαν μέσω του έντυπου τύπου όπως επίσης και των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών. Σήμερα όμως, ενώ οι παραδοσιακές μορφές ενημέρωσης συνεχίζουν να λειτουργούν, σ’ αυτές έρχεται να προστεθεί και το Ίντερνετ όπου ο καθένας ανεξαιρέτως μπορεί να γράψει τη γνώμη του αλλά και την γνώση του πάνω σε κάποιο θέμα. Το δίλλημα επομένως του Murrow θα ήταν δύσκολο (όχι αδύνατο όμως) να συναντηθεί σήμερα όπως το συναντήσαμε τότε, που σχεδόν ο καθένας έχει και από μια άποψη. Δεν ξεχνάμε ωστόσο ότι τα ΜΜΕ (εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση) εξακολουθούν να παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης, εφόσον είναι οι βασική πηγή πληροφόρησης, αφήνοντας κυρίως τον σχολιασμό τον γεγονότων στους χρήστες του Ίντερνετ, οπότε αν και δύσκολη η σύγκριση με την εποχή του McCarthy δεν είναι ωστόσο αδύνατη. Άλλωστε, συχνή είναι η παροχή στο κοινό εκπομπών μειωμένης ποιοτικής αξίας, χάριν τηλεθέασης. Μπορούμε να πούμε επομένως ότι το βασικό δίλλημα σήμερα είναι το κατά πόσο ένας δημοσιογράφος θα δεχθεί να θυσιάσει την ποιότητα της δουλειάς για χάρη της δημοσιότητας.

Επιμέλεια: Ελένη Θάνου – Δέσποινα Δευτεραίου